Opis powstania i rozwoju
Czterosilnikowy bombowiec dalekiego zasięgu Halifax został zaprojektowany w zakładach Handley Page na zamówienie z 1936 roku. Kłopoty z silnikami spowodowały, że pierwszy lot prototypu odbył się dopiero 25.10.1939. Przygotowanie produkcji seryjnej odbywało się prawie równolegle i 11.10.1940 wzleciał w powietrze pierwszy seryjny Halifax Mk. I z silnikami Rolls-Royce Merlin X (1280 KM). Uzbrojenie obronne umieszczone było w wieżyczce przedniej, tylnej i na bokach kadłuba. Halifax Mk. II z silnikami Merlin XX (1390 KM), oblatana w lipcu 1941, miał dodaną wieżę grzbietową, ale usunięte zostały boczne karabiny maszynowe. Od wersji Mk. II wydłużono nos kadłuba, w którym mieścił się tylko jeden karabin maszynowy i zmieniono wieżyczkę grzbietową na niższą z 4 karabinami maszynowymi oraz zmieniono kształt usterzenia pionowego.
Halifax Mk. III, oblatany w lipcu 1943, wyposażony był w radar H2S, którego antenę umieszczono w owiewce pod kadłubem. Umożliwiał on bombardowanie bez widoczności ziemi. Halifax Mk. V miał zmienione podwozie i był budowany głównie w wersji GRV dla Coastal Command. Halifax Mk. VI z silnikami gwiazdowymi Bristol Hercules 100 (1800 KM) miał największy udźwig bomb (6600 kg). Pierwszy lot odbył 10.10.1944. W wersji morskiej GRVI samolot służył do roku 1952. Odmiany AIII, AV, AVII i AIX były przystosowane do przewożenia żołnierzy wojsk spadochronowych oraz do holowania szybowców desantowych. Odmiany CIII, CVI, CVII służyły do celów transportowych. Halifax CVIII posiadał specjalny pojemnik ładunkowy pod kadłubem dla 3628 kg towarów oraz kabinę dla 11 pasażerów.
Ogółem wyprodukowano około 6200 samolotów tego typu.
Polacy na Halifaxach
Z bombowcami Halifax polscy lotnicy zetknęli się po raz pierwszy już jesienią 1941, kiedy to trzy załogi skierowano do angielskiego 138 Dywizjonu Specjalnego Przeznaczenia. 7.09.1941 załoga pod dowództwem płk. R. Rudkowskiego wykonała pierwszy lot do Polski na samolocie Halifax IC z materiałami dla Armii Krajowej. Następne loty odbywały sie przy sprzyjających warunkach atmosferycznych. Latem ze względu na krótkie noce, wykonywano loty do innych, bliższych krajów okupowanych. Od kwietnia 1943 roku ilość Halifaxów używanych przez Polaków wzrosła, ponieważ z załóg Dywizjonu 301 utworzono polską eskadrę w 138 Dywizjonie.
Od listopada 1943 polskie Halifaxy latały z Sidi Amor w Afryce, a następnie z Brindisi we Włoszech jako Eskadra nr 1586 w składzie 334 Skrzydła do zadań specjalnych. Podczas Powstania Warszawskiego Halifaxy latały z materiałami dla powstańców ponosząc jednak znaczne straty. Po upadku powstania samoloty wykonywały dalsze loty do kraju z zaopatrzeniem już jako Pomorski Dywizjon 301 "Obrońców Warszawy". 28.12.1944 wykonano ostatni lot do Polski. Od lutego 1945 Dywizjony 301 i 304 otrzymały transportowe wersje CVIII i dostarczały na nich żywność dla ludności Holandii, a także przewoziły żołnierzy alianckich z oswobodzonych obozów jenieckich do Anglii. Maszyny te były używano aż do momentu rozwiązania dywizjonów w 1946 roku.
Dane taktyczno-techniczne
Konstrukcja: całkowicie metalowa, podwozie goleniowe chowane w locie w obudowy silników, podwójne usterzenie pionowe
Napęd: cztery silniki rzędowe, chłodzone cieczą Rolls-Royce Merlin XX o mocy max. 1390 KM każdy
Uzbrojenie: wersja IIA: 1 karabin maszynowy 0,303 cala Browning w przodzie kadłuba, po 4 karabiny maszynowe w wieży grzbietowej i w tylnej. W komorze bombowej zaczepy na bomby lub zasobniki o masie do 4000 kg.
Dane techniczne:
| Długość | 21,81 m |
| Rozpiętość | 30,10 m |
| Wyskość | 6,32 m |
| Powierzchnia nośna | 116,0 m2 |
| Masa własna | 17000 kg |
| Masa całkowita | 26300 kg |
| Prędkość maksymalna | 426 km/h |
| Prędkość minimalna | km/h |
| Wznoszenie | 4 m/s |
| Pułap normalny | 7000 m |
| Zasięg | 3000 km |