Opis powstania i rozwoju
W 1943 roku Narodowy komitet Obrony ZSRR zlecił biurom konstrukcyjnym P.O. Suchoja i S.W. Iljuszyna opracowanie następcy samolotu szturmowego Ił-2. Biuro Suchoja przedstawiło projekty Su-6/III i Su-8, a Iljuszyna modele Ił-8 i Ił-10. O ile samolot Ił-8 przypominał zewnętrznie Ił-2, to Ił-10 był konstrukcją całkowicie nową i już w fazie projektu wykazującą przewagę nad poprzednim modelem. Prototyp Iła-10 ukończono w lutym 1944, po czym od kwietnia do 9 lipca trwały jego próby. Decyzją z 23.08.19434 skierowano tę maszynę do produkcji seryjnej. Do maja 1945 użyto operacyjnie około 100 samolotów tego typu. Część z nich użyto później w wojnie z Japonią. W czasie wojny samolot produkowano w zakładach Znamia Truda. Po zakończeniu wojny wprowadzono w nim pewne zmiany, między innymi zmieniono uzbrojenie. Skonstruowano również szkolną wersję dwumiejscową Ił-10V. W 1951 podjęto w Czechosłowacji w zakładach Avia licencyjną produkcję tego samolotu (oznaczony jako B-33), którą zakończono w 1955 roku po wyprodukowaniu 1200 egzemplarzy. Samoloty te użytkowało lotnictwo Polski, Bułgarii, Węgier i Rumunii.
Ił-10 w lotnictwie polskim
Samoloty Ił-10 służące w barwach lotnictwa polskiego pochodziły zarówno z produkcji rosyjskiej, ajk i czeskiej. W lotnictwie polskim samoloty te pozostały w służbie do 1957 roku. Do dnia dzisiejszego zachował się jeden egzemplarz tego samolotu w Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie i jeden B-33 w Muzeum Lotnictwa i Astronautyki w Krakowie.
Dane taktyczno-techniczne
Konstrukcja: jednosilnikowy, wolnonośny dolnopłat. Przód kadłuba stanowiła pancerna skorupa z blach stalowych o grubości 4-8 mm, która osłaniała silnik, układy chłodzenia, smarowania, zbiorniki paliwa oraz kabinę pilota oraz strzelca. Tył kadłuba stanowiła konstrukcja półskorupowa wręgowo-podłużnicowa, kryta blachą. Skrzydła trójdzielne, dwudźwigarowe z pracującymi kesonem. Lotki metalowe, kryte płótnem. Usterzenie poziome wolnonośne całkowicie metalowe, ster kierunku kryty płótnem. Podwozie klasyczne z kółkiem ogonowym.
Napęd: 12-cylindrowy silnik AN-42 chłodzony wodą o mocy startowej 1560 kW. Śmigło trójłopatowe AW-5t-24 o średnicy 3,6 m
Uzbrojenie: 2 działka WJa 23 mm oraz 2 karabiny maszynowe SzKAS zabudowane w skrzydłach oraz karabin UBT 12,7 mm w stanowisku strzeleckim oraz ładunek bomb lub pocisków rakietowych RS-82 lub RS-132
Dane techniczne:
| Długość | 11,05 m |
| Rozpiętość | 13,40 m |
| Powierzchnia nośna | 30,5 m2 |
| Masa własna | 4680 kg |
| Masa całkowita | 6535 kg |
| Prędkość maksymalna | 530 km/h |
| Prędkość minimalna | 145 km/h |
| Czas wznoszenia na 3000 m | 6 min |
| Pułap normalny | 4000 m |
| Zasięg | 740 km |